Leven na een burn-out

Posted on by SKPortfolio

 

burn-out

 

Artikel over de gevolgen van een burn-out op je leven.
Verschenen in het magazine Leef!
Publicatiedatum: maart 2019
Aantal woorden: 1200
Leestijd: 8 minuten
Auteur: Sybylle Kroon

 

NOORDWIJK – Hij zit er inmiddels weer fris en fruitig bij, maar dat was een jaar geleden wel anders. Ard Zandbergen, hoofdredacteur bij de lokale omroep BO in Noordwijk, kwam thuis te zitten met een burn-out en was een half jaar uitgeschakeld: “Ik heb een fantastische baan, maar de werkomstandigheden zijn klote”.

In de vernieling

Zandbergen (1966) is al vijfentwintig jaar aan de lokale omroep BO verbonden. Eerst als vrijwilliger en sinds twaalf jaar in dienst. Hij is een van de twee betaalde krachten, heeft een contract van vier dagen in de week, maar werkt(e) zeven dagen in de week. De andere medewerkers zijn allemaal vrijwilligers. “Die doen het voor een gevulde koek. Geld is er niet”. De hoofdredacteur – “noem me maar meewerkend voorman, ik ben directeur en conciërge en alles wat er tussen zit” – ziet geld als het grote probleem bij BO én de oorzaak van zijn burn-out. “Ik ben boos op de gemeentes die blijven bezuinigen op de lokale omroep. Zo help je goedwillende, hardwerkende mensen in de vernieling. Ik zie een duidelijke relatie tussen de financiële situatie van BO en mijn burn-out.” Om het even in perspectief te plaatsen: uit onderzoek is gebleken dat een lokale omroep als BO goed kan functioneren bij een budget van 800.000 euro per jaar. BO krijgt 170.000 euro. Zandbergen: “We zijn door de ondergrens gezakt. We doen veel, maar niet zoals het moet. We kunnen niet overal aanwezig zijn, daardoor zijn we te weinig zichtbaar”.

Moeten, moeten, moeten

De lange werkweken en de werkstress bezorgden Zandbergen lichamelijke klachten. Hij kreeg last van zijn rug, had uitvalverschijnselen aan arm en been en sliep slecht. “Ik heb onderzoeken gehad aan mijn arm en been, maar ze konden niks vinden. Onbewust wist ik dat de klachten met mijn werk te maken hadden, maar ik ging gewoon door. Ik had geen tijd om overspannen te zijn, had ook geen vervanger. Naast lichamelijke klachten kreeg ik ook last van een gehaast gevoel. Een gevoel dat je nooit klaar bent, een gevoel van almaar moeten, moeten, moeten. Ik kreeg steeds minder zin in mijn werk. Op een gegeven moment ging het niet meer. Zelfs in het lijsttrekkersdebat, iets wat ik als de Champions League van mijn werk beschouw, had ik totaal geen zin”.

Burn-out is een sluipmoordenaar

Februari 2018 kwam Zandbergen thuis te zitten met een burn-out. “Overspannen, burn-out, hoe je het ook noemt, het is een sluipmoordenaar. Het overkwam me gewoon. Heel stom. Begrijpelijk, maar stom. Mijn lichaam zei eenvoudigweg stop. Ik zat echt niet ongeschoren en met een handdoek over mijn hoofd op de bank hoor. Samen met de arboarts maakten we een ‘aanvalsplan’. Ik ging naar een psycholoog, zorgde voor een vast ritme in mijn leven en ging meer bewegen. Mijn vrouw vond me meteen een stuk gezelliger. Al snel waren mijn lichamelijke klachten verdwenen. Maar geestelijk was ik er nog niet aan toe om te gaan werken”. Na een paar maanden pakte hij voorzichtig weer klusjes op, vanuit huis: “Heerlijk om te doen. Ik heb een fantastische baan en het is altijd kicken als je ergens goed over kunt berichten, maar de omstandigheden waaronder we moeten werken zijn klote”.

Aanvalsplan burn-out

Gewapend met een fikse dosis goede voornemens ging Zandbergen eind augustus 2018 met frisse moed weer aan het werk. “Die nieuwe start begon best lullig”, vertelt hij. “Tijdens het eerste gesprek met het bestuur van de omroep kreeg ik te horen dat er tien uur betaald werk geschrapt moest worden. Zat ik daar met mijn aanvalsplan om gezond weer aan het werk te gaan. Moest ik dit probleem maar gaan oplossen. Kregen we wéér minder geld en dat terwijl het al te weinig was om een fatsoenlijke omroep in de lucht te kunnen houden. Ik kon niet anders dan schrappen in programma’s.” Zo werd onder meer een streep door de sportverslaggeving gehaald.

Valkuil

Inmiddels is er een half jaar verstreken sinds de BO-man weer aan het werk ging. Hij gaat anders met werkdruk om: “Ik werk nog steeds te veel, maar het gaat niet meer zo idioot als voorheen. Ik compenseer nu meer. Zit ik ’s avonds nog tot laat bij een raadsvergadering of ga is ’s nachts nog naar een brand, dan zit ik de volgende ochtend niet meer aan mijn bureau, maar neem een tijdje vrij. Tot nu toe gaat dat vrij goed, maar ik blijf op mijn hoede om niet weer in de valkuil te stappen. Die angst is voortdurend aanwezig. Maar ik weet nu ook: de enige die me voor een nieuwe burn-out kan behoeden, ben ik zelf. Je moet jezelf redden en eerder aan de bel trekken als er iets is. Er zijn grenzen. De sessies met de psycholoog hebben me echt geholpen, hoewel ik er in het begin best sceptisch tegenover stond”.

Bijstandsmoeder

Hoewel de (financiële) omstandigheden bij BO er niet beter op zijn geworden, heeft Zandbergen een manier gevonden om ermee om te gaan. “Ik werk vijfentwintig jaar bij de omroep. Slechts één jaar was het rustig op financieel gebied. Leuk is dat niet, maar ik accepteer de slechte omstandigheden en probeer er zo goed mogelijk mee om te gaan door zelf oplossingen te bedenken en samenwerkingsverbanden aan te gaan. Ik voel me vaak een soort bijstandsmoeder die slimmigheidjes moet bedenken om zaken toch voor elkaar te krijgen en overal kansen en uitdagingen in ziet”. Zo werkt BO sinds 1 oktober samen met Omroep West waardoor er twee dagen per week een extra kracht op de redactie van BO zit. Producties van beide omroepen worden over en weer uitgewisseld. Zandbergen: “Dit soort samenwerkingsverbanden geven inspiratie”.

Filosofisch

Behalve dat Zandbergen geleerd heeft zijn tijd beter in te delen, is zijn visie op carrière en status door zijn burn-out ook veranderd. “Je leest wel eens in vacatures dat ze iemand zoeken die geen negen-tot-vijfmentaliteit heeft. Oftewel: je moet bereid zijn veel over te werken, zonder dat je daarvoor betaald wordt. En zonder dat je daarover mag zeuren. Keihard werken, weinig thuis zijn, altijd maar klaar staan. Word je daar nu echt gelukkiger van? Ik niet. Ben je pas geslaagd als je een goede carrière en status hebt? Over dat soort dingen denk ik na. Ja, je wordt er bijna filosofisch van, zo’n burn-out. Maar ik weet nu wat echt belangrijk is. Gezondheid en gezin. Ik zwaai elke ochtend mijn kinderen uit als ze naar school gaan. Dat maakt mij gelukkig”.

Achtergrond – overspannen en burn-out

Overspannenheid en een burn-out worden vaak door elkaar gebruikt. Ze hebben met elkaar te maken: overspannenheid kan leiden tot een burn-out.
Overspannen
Bij problemen en spanning op het werk of in de privésfeer kan het gebeuren dat er meer van je gevraagd wordt dan je psychisch aankunt. Je kunt last krijgen van spanningsklachten zoals vermoeidheid, onrustig slapen, prikkelbaarheid, concentratieproblemen, piekeren en een gejaagd gevoel. Ook voelt het alsof je de controle over je eigen leven verliest en de problemen niet meer aankunt. Een gevoel van machteloosheid en problemen met dagelijkse bezigheden passen in een patroon van overspannenheid.
Burn-out
Als de situatie van overspannenheid langer dan een half jaar duurt en gepaard gaat met vermoeidheid en een uitgeput gevoel, wordt dat een burn-out genoemd. Letterlijk betekent dat: opgebrand. Je hebt te lang onder te veel spanning en stress geleefd. Dat kan zich ook uiten in lichamelijke klachten zoals hoofdpijn, maagpijn, duizeligheid en pijn op de borst.
Herstel
Er bestaan geen medicijnen tegen overspannenheid en burn-out. Herstel kan enkele maanden duren en bestaat uit drie fasen: (1) begrijpen en accepteren, (2) problemen op een rij zetten en oplossingen bedenken en (3) oplossingen uitvoeren. Bezoek je huisarts of bedrijfsarts bij vermoeden van overspannenheid of burn-out. Hij/zij kan je begeleiden bij het herstelproces. Meer informatie over deze onderwerpen is te vinden op www.thuisarts.nl.

 

 

 

 

Comments are closed.